اصطلاح "آبیاری سطحی" به سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که آب را با استفاده از جاذبه زمین یا یک ننیروی کمکی مانند پمپ آب به محصولات می‌رسانند. سیستم های انتقال و توزیع آبیاری سطحی از اولین ابداعات مهندسی بشر هستند که قدمت آن به بیش از 6000 سال پیش بازمی گردد.در ادامه این مقاله در تاسیسات سپاهان به سیستم آبیاری سطحی انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی خواهیم پرداخت.
آبیاری سطحی
سیستم‌های آبیاری سطحی یکی از روش‌های متداول برای آبیاری مزارع و باغات است. در این سیستم‌ها، آب به صورت مستقیم روی سطح زمین پخش می‌شود تا به گیاهان رسیده و خاک را آبیاری کند. این سیستم‌ها معمولاً شامل اجزایی مانند لوله‌ها، شیرها، بخش‌های پراکنده و سایر تجهیزات مورد نیاز برای توزیع آب هستند. در زیر به برخی از انواع سیستم‌های آبیاری سطحی معمول می‌پردازیم.انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
انواع سیستم های آبیاری سطحی
۱. سیستم‌های پراکنده یا سیستم‌های بارانی(Sprinkler Systems):
در این سیستم‌ها، آب توسط شیرها و لوله‌ها به سرعت و با فشار بالا در زمین پخش می‌شود. شیرها به صورت متناوب باز و بسته شده و آب در قالب قطرات بارانی یا پراکنده به گیاهان رسیده و خاک را آبیاری می‌کند. این سیستم می‌تواند انعطاف پذیری بالایی در تنظیم میزان آبیاری و تغییر الگوی آبیاری داشته باشد. سیستم‌های پراکنده عموماً در باغات و مزارع بزرگ استفاده می‌شوند.انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
۲. سیستم‌های رول‌باند (Center Pivot Systems):
این سیستم‌ها شامل یک ستون تکاملی و قابل چرخش است که از مرکزی متحرک استفاده می‌کند. لوله‌های آبیاری به صورت هوریزونتال از مرکز تکاملی خارج شده و توسط دستگاه‌های انتقال به طول مزرعه حرکت می‌کنند. در طول مسیر حرکت، آب از طریق فواره‌های کوچک پراکنده می‌شود و گیاهان را آبیاری می‌کند. این سیستم‌ها به عنوان یکی از روش‌های مؤثر و اقتصادی برای آبیاری مزارع گندم، جو و یونجه استفاده می‌شوند.انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
۳. سیستم‌های فراگیر (Flood Systems):
در این سیستم‌ها، آب به صورت لایه‌ای روی سطح زمین پخش می‌شود. این لایه آب به طور تدریجی در سطح زمین پخش می‌شود و خاک و گیاهان را آبیاری می‌کند. این سیستم‌ها بیشتر در مزارع برنج، ذرت و حبوبات استفاده می‌شوند.انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
۴. سیستم‌های جویباری (Furrow Systems):
در این سیستم‌ها، آب به صورت شیارهای عمیق (جوی)در سطح زمین ساخته می‌شود. شیارها در طول مزرعه قرار می‌گیرند و آب در داخل جوی ها جریان دارد. آب از یک سر شیار شروع به جریان می‌کند و به طور تدریجی در طول شیار پیش می‌رود و خاک و گیاهان را آبیاری می‌کند. این سیستم‌ها بیشتر در مزارع گندم، ذرت و سیب‌زمینی استفاده می‌شوند.
این فقط برخی از انواع سیستم‌های آبیاری سطحی هستند، هر کدام از این سیستم‌ها و همچنین سیستم‌های دیگری که وجود دارند، ویژگی‌ها و مزایا و معایب خاص خود را دارند و بسته به نوع خاک، محصولات مورد کشت و شرایط محیطی، انتخاب مناسبی برای آبیاری می‌توانند باشند.
مزایا معایب آبیاری سطحی(مقایسه آن با شیوه های دیگر آبیاری)
مزایا و معایب آبیاری سطحی
سیستم‌های آبیاری سطحی دارای مزایا و معایب خاصی هستند. در زیر به برخی از مزایا و معایب این سیستم‌ها اشاره می‌کنیم:
مزایا:
۱. انتشار یکنواخت آب:
سیستم‌های آبیاری سطحی معمولاً قادر به انتشار یکنواخت آب در سطح زمین هستند. آب به صورت مستقیم روی سطح زمین پخش می‌شود و باعث می‌شود که آب به طور یکنواخت به گیاهان برسد و خاک به طور یکنواخت آبیاری شود.انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
۲. استفاده بهینه از آب:
با استفاده از سیستم‌های آبیاری سطحی می‌توان میزان آب مورد نیاز برای گیاهان را به صورت دقیق کنترل کرد. این سیستم‌ها قابلیت تنظیم میزان آبیاری را دارند و از اسیدیته خاک و نیازهای آبی گیاهان برای تعیین میزان آب مورد نیاز استفاده می‌کنند.
۳. کاهش هدررفت آب:
سیستم‌های آبیاری سطحی معمولاً باعث کاهش هدررفت آب به دلیل انتشار آب به صورت مستقیم روی سطح زمین می‌شوند. این سیستم‌ها کمتر به دلیل بخارشدن و تبخیر آب هدر می‌دهند و به طور کلی کارایی در استفاده از منابع آب را بهبود می‌بخشند.
معایب:
۱. احتمال رطوبت زیاد خاک:
یکی از معایب سیستم‌های آبیاری سطحی این است که با پخش آب بر روی سطح زمین، ممکن است خاک رطوبت زیادی را تجمع دهد. این موضوع می‌تواند باعث رشد میکروب‌ها، قارچ‌ها و بیماری‌های گیاهی شود.انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
۲. افزایش تبخیر:
در سیستم‌های آبیاری سطحی، آب به صورت مستقیم روی سطح زمین پخش می‌شود و در معرض تبخیر قرار می‌گیرد. این موضوع می‌تواند منجر به افت کارایی آبیاری شود و ممکن است نیاز به مصرف بیشتر آب داشته باشد.
۳. مشکلات با غیرمنظم بودن سطح زمین:
در صورتی که سطح زمین نامنظم باشد، مانند وجود تلال‌ها یا شیب‌ها، سیستم‌های آبیاری سطحی ممکن است با مشکلاتی مواجه شوند. بخصوص در مناطق با شیب زیاد، آب می‌تواند به سرعت جریان داشته باشد و باعث ایجاد لکه‌های آبیاری نامنظم شود یا حتی به سادگی از سطح زمین سرازیر شود.انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
۴. نیاز به نظارت و مدیریت دقیق:
سیستم‌های آبیاری سطحی نیازمند نظارت و مدیریت دقیق هستند تا مطمئن شوند که آب به صورت مناسب توزیع می‌شود و هیچ نقطه‌ای از زمین دچار خشکی یا رطوبت زیاد نمی‌شود. این نیاز به نظارت و مدیریت ممکن است نیازمند زمان و تلاش بیشتری باشد.انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
در نهایت، برای انتخاب سیستم آبیاری مناسب، باید عوامل مختلفی را در نظر گرفت و به ویژگی‌های منطقه، نوع خاک، نوع گیاهان و منابع آب موجود در دسترس توجه کرد. همچنین، استفاده از ترکیبی از سیستم‌های آبیاری مختلف می‌تواند بهبود کارایی و کاهش معایب مربوطه را به همراه داشته باشد.انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
در مقایسه با سیستم های تحت فشار (آبیاری بارانی و قطره ای)، سیستم های آبیاری سطحی نیاز به سرمایه گذاری کمتری دارند. هزینه سرمایه اصلی هزینه درجه بندی زمین است که برای دستیابی به توزیع یکنواخت آب در سطح زمین مورد نیاز است. هزینه های نگهداری نیز معمولاً کمتر است، زیرا سازه هایی برای کنترل و تنظیم جریان آب با مواد ارزان قیمت و در دسترس (ورق پلاستیک، چوب، آجر و غیره) ساخته می شوند.
یکی دیگر از مزایای سیستم های آبیاری سطحی این است که حساسیت کمتری نسبت به متغیرهای آب و هوا و کیفیت آب دارند. به عنوان مثال، راندمان استفاده از آب در سیستم های اسپرینکلر در شرایط باد شدید به سرعت کاهش می یابد. یا در سیستم های قطره ای، کیفیت پایین آب آبیاری می تواند منجر به گرفتگی قطره چکان ها و یکنواختی توزیع ضعیف شود.
نقطه ضعف سیستم های سطحی، پیچیدگی طراحی اجزای آنها برای دستیابی به کاربرد آب کارآمد است. این عمدتا به دلیل تنوع بالای خواص خاک است که به عنوان مجرای انتقال آب در سراسر مزرعه عمل می کند. یکی دیگر از معایب هزینه بالای نیروی کار مورد نیاز برای راه اندازی سیستم است.
علاوه بر شروع و توقف جریان - که به صورت دستی انجام می شود - پیشروی آب در میدان باید به دقت نظارت شود. در نهایت، سیستم های سطحی معمولا کارایی کمتری دارند. این موضوع در بخش بعدی با جزئیات بیشتر مورد بحث قرار می گیرد.
انواع پمپ های آب در آبیاری سطحی
پمپ های آب دیزلی(قدیمی ترین و شناخته شده ترین پمپ آب برای آبیاری)
پمپ آب دیزلی
این پمپ‌ها از موتور دیزل برای تأمین انرژی برای پمپاژ آب استفاده می‌کنند. در زیر به برخی از مزایا و معایب پمپ آب دیزلی برای آبیاری سطحی اشاره می‌کنم:
مزایا:
۱. قدرت و کارایی:
پمپ‌های آب دیزلی دارای قدرت بالا هستند و می‌توانند مقادیر زیادی آب را با فشار مناسب انتقال دهند. این پمپ‌ها به عنوان یک منبع پایدار برای تأمین آب در سیستم آبیاری سطحی عمل می‌کنند.
۲. قابلیت استفاده در مناطق بدون برق:
یکی از مزایای مهم پمپ‌های آب دیزلی این است که برای عملکرد آنها نیازی به برق شهری نیست. به عنوان یک منبع انرژی مستقل، موتور دیزل این پمپ‌ها را قادر می‌سازد تا در مناطقی که برق مورد در دسترس نیست یا در شرایط بحرانی که برق قطع شده است، استفاده شوند.
۳. قابلیت استفاده در مناطق دورافتاده:
پمپ‌های آب دیزلی می‌توانند در مناطق دورافتاده مورد استفاده قرار گیرند. این پمپ‌ها امکان انتقال آب از منابع آبی دورتر را فراهم می‌کنند و به کشاورزان در مناطق روستایی کمک می‌کنند تا به آب مورد نیاز برای آبیاری دسترسی داشته باشند.
معایب:
۱. هزینه سوخت:
استفاده از پمپ‌های آب دیزلی نیازمند مصرف سوخت است. این مصرف سوخت می‌تواند هزینه‌های عملیاتی را افزایش دهد و به طور خاص در صورت افزایش قیمت سوخت، ممکن است هزینه آبیاری افزایش یابد.
۲. نگهداری و تعمیرات:
پمپ‌های آب دیزلی نیازمند نگهداری و تعمیرات دوره‌ای هستند. موتور دیزل و سیستم‌های مرتبط به تعمیر و نگهداری منظم نیاز دارند تا به طور منظو ودرست کار کنند. این می‌تواند هزینه‌های تعمیر و نگهداری را افزایش داده و زمان‌بر باشد.
۳. آلودگی صوتی و زیست‌محیطی:
پمپ‌های آب دیزلی هنگام کارکردن صدای بلند دارند و ممکن است آلودگی صوتی را ایجاد کنند. همچنین، احتراق سوخت دیزل می‌تواند آلاینده‌های هوا را تولید کند و به آلودگی زیست‌محیطی منطقه مورد استفاده این پمپ‌ها منجر شود.
در نهایت، در انتخاب استفاده از پمپ آب دیزلی برای آبیاری سطحی، نیاز است تا مزایا و معایب آن با شرایط و نیازهای خاص منطقه و کشاورز در نظر گرفته شود. همچنین، عوامل مانند هزینه‌های سوخت و نگهداری، دسترسی به سوخت، و تأثیرات زیست‌محیطی نیز باید مورد بررسی قرار گیرند.
فروش پمپ آب در تاسیسات سپاهان به صورت عمده و تک با قیمتی مناسب
پمپ های آب برقی
پمپ آب برقی
انواع پمپ آب برقی برای آبیاری سطحی متناسب با نیازها و شرایط مختلف می‌تواند متفاوت باشد. در زیر، به برخی از انواع رایج پمپ‌های آب برقی برای آبیاری سطحی اشاره می‌کنم:
۱. پمپ‌های سانتریفیوژ:
این نوع پمپ‌ها برای آبیاری سطحی به صورت گسترده استفاده می‌شوند. آنها از طریق یک یا چند پره سانتریفیوژ، آب را از منبع اصلی جذب کرده و با ایجاد فشار، آب را به سیستم آبیاری منتقل می‌کنند. پمپ‌های سانتریفیوژ معمولاً دارای عملکرد قوی و قابل اعتماد هستند و برای آبیاری مزارع بزرگ و مناطق وسیع مناسب هستند.
۲. پمپ‌های زیرآبی(شناور):
این نوع پمپ‌ها درون آب قرار می‌گیرند و برای استخرها، چاه‌ها و رودخانه‌ها استفاده می‌شوند. آب را از منابع زیرزمینی یا رودخانه‌ها جذب کرده و با فشار آن را به سیستم آبیاری منتقل می‌کنند. پمپ‌های زیرآبی مزایایی مانند عدم نیاز به فضای سطحی، کمترین نویز و عدم تأثیر ظاهری در منظره را دارا هستند.
۳. پمپ‌های توربینی:
این نوع پمپ‌ها برای مناطق با سطح آب بالا مانند سدها و تالاب‌ها مناسب هستند. آب را از سطح آب جذب کرده و با استفاده از توربین، فشار لازم را ایجاد می‌کنند. پمپ‌های توربینی معمولاً برای آبیاری سطحی در مناطق کوهستانی و مناطق دارای سطح آب بالا استفاده می‌شوند.
۴. پمپ‌های خورشیدی:
این نوع پمپ‌ها با استفاده از پنل‌های خورشیدی به جای برق شهری یا منابع سوخت مانند بنزین یا گازولین، انرژی لازم برای عملکرد خود را تأمین می‌کنند. این پمپ‌ها برای مناطقی با آفتاب زیاد و دسترسی محدود به برق مناسب هستند و مزیت‌هایی مانند پایداری، صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی و کمترین تأثیر زیست‌محیطی را دارا می‌باشند.
برای کسب اطلاعات بیشتر از انرژی خورشیدی و انواع پمپ های خورشیدی مقاله ما را در این زمینه مطالعه کنید.
این پمپ‌ها از برق شهری یا منابع تولید برق مانند پنل‌های خورشیدی برای تأمین انرژی برای پمپاژ آب استفاده می‌کنند. در زیر به برخی از مزایا و معایب پمپ آب برقی برای آبیاری سطحی اشاره می‌کنم:
مزایا:
۱. عملکرد قوی و کارآمد:
پمپ‌های آب برقی دارای عملکرد بالا هستند و می‌توانند آب را با فشار مناسب انتقال دهند. آنها قادرند به صورت مداوم کار کنند و به طور مؤثر از آب استفاده کنند، زیرا میزان جریان و فشار آب قابل تنظیم است.
۲. عملکرد خودکار:
بسیاری از پمپ‌های آب برقی دارای سیستم‌های کنترل خودکار هستند که بر اساس نیاز آبیاری و شرایط محیطی، عملکرد آنها را تنظیم می‌کنند. این سیستم‌ها معمولاً شامل سنسورها و تایمرهای خودکار هستند که به کشاورزان کمک می‌کنند تا به طور دقیق آبیاری را برنامه‌ریزی کنند و از بی‌استفاده آب جلوگیری کنند.
۳. عدم نیاز به سوخت:
پمپ‌های آب برقی برای عملکرد خود به برق شهری یا منابع تولید برق احتیاج دارند. این به معنای عدم نیاز به سوخت و هزینه‌های مربوط به آن است. همچنین، از لحاظ زیست‌محیطی، پمپ‌های آب برقی کمترین آلودگی هوا و صدا را ایجاد می‌کنند.
معایب:
۱. وابستگی به برق:
یکی از معایب پمپ‌های آب برقی این است که برای عملکرد آنها نیاز به منبع برق پایدار است. در صورت قطعی برق یا عدم دسترسی به برق شهری، عملکرد پمپ متوقف می‌شود. این مسئله می‌تواند در برخی مناطق روستایی یا مناطقی با برق نامناسب مشکل ایجاد کند.
۲. هزینه احتمالی تعمیرات:
در صورت بروز خرابی در قطعات الکتریکی یا مکانیکی پمپآب برقی، نیاز به تعمیر و نگهداری دارد که ممکن است هزینه‌های اضافی به همراه داشته باشد.
۳. محدودیت در عمق جذب آب:
پمپ‌های آب برقی برای جذب آب از منابع آبی نیاز به ایجاد فشار داخلی دارند. بنابراین، در صورت وجود منابع آبی با عمق بالا، ممکن است پمپ‌های آب برقی قادر به جذب و انتقال آب به صورت کارآمد نباشند.
به طور کلی، انواع پمپ های آب آبیاری سطحی ، مزایا و معایب خود را دارد. قبل از انتخاب و استفاده از یک پمپ آب برای آبیاری سطحی، مهم است که شرایط و نیازهای خاص خود را بررسی کرده و با متخصصان مربوطه در این زمینه مشورت نمایید.برای مشاوره رایگان با ما در ارتباط باشید.